منطقه امن ذهنی در روانشناسی یکی از مباحث جذاب و به‌روز در این حوزه است. روانشناسان معتقدند که بزرگ‌ترین مانع برای شکوفا شدن استعدادتان، عدم خروج از منطقه امن است. دلایل زیادی وجود دارد که برخی از افراد هرگز از کل استعدادهای خود آگاه نمی‌شوند و چنانچه با چالش‌هایی روبرو نشوند که آن‌ها را قادر به انجام امور کند، دچار احساس یاس و نومیدی می‌شوند؛ ناامیدی نه‌فقط نسبت به خودشان بلکه نسبت به کل زندگی‌شان.
اما این افراد نه‌تنها برای شکستن موانع پیش رو هیچ تلاشی نمی‌کنند بلکه حرکت به سمتی که منجر به شادی بزرگ‌تری می‌شود نیز بدون امتحان کردن و تجربه اندوختن، به همان صورت دست نخورده باقی می‌ماند.
رایج‌ترین شیوه‌ای که از آن برای دفاع از امنیت شخصی خویش استفاده می‌کنیم (رایج‌ترین حس آسیب‌پذیری که از آن درس می‌آموزیم) این است که از منطقه امن ذهنی خود خارج نشویم. درنتیجه این شیوه، ما دچار زندگی محتاطانه‌ای می‌شویم که هر مسئله‌ای را که ممکن است (حتی به‌طور موقت) حس تعادل ما را برهم زند به حداقل می‌رساند. هرزمانی که حس طرد شدن سر برآورد، برنامه غریزی نجات که درونمان وجود دارد، با صدایی بلند ما را از ترسی که منجر به شکست می‌شود به‌شدت دور نگه می‌دارد.

بی‌شک خطرات اجتناب‌ناپذیری که در گستره زندگی وجود دارد، می‌تواند باعث نگرانی باشد، همان‌طور که یقیناً تمایل به جسارت، خالی از خطر نیست. بااین‌وجود برای تحمل اضطراب که اغلب باحالتی از عدم اطمینان همراه است، می‌توانید از فرصت‌های مختلفی که بر سر راهتان قرار دارد با استفاده از شجاعت خود عبور کنید. زمان مواجهه با ترسی که جنبه جسمی دارد، حسی از اضطراب در درون شما به وجود می‌آید. برای ایستادگی در برابر تهدیداتی که سابق بر این آن را تجربه کرده‌اید و علائمی را به شما منتقل می‌کند، نیازمند بیشترین شجاعت ممکن هستید.
اگر در برابر این فشارهای جسمی، روحی و احساسی نتوانید مقاومت کنید و آن را نادیده بگیرید، راهی برای حرکت به سمت جلو وجود ندارد و درنتیجه نمی‌توانید با تلاش کافی با چالش‌های خود روبرو شوید. زمانی که متوجه می‌شوید خطری شما را تهدید می‌کند، تمام انرژی و اراده‌ای را که صرف مسائل دیگر کرده‌اید، از دست می‌دهید. از این گذشته صدایی مهیب در درون شما فریاد می‌زند: «آن را انجام نده».
هم‌چنین، تنها زمانی از میزان ظرفیت خویش آگاه می‌شوید که در برخورد با چالش، شجاعانه با آن روبرو بشوید. قسمت آخر این مقاله به ویژگی‌های شخصیتی می‌پردازد که به‌محض رشد یافتن، می‌توانند موفقیت شما را در شکوفا کردن کامل استعدادهای خود تضمین کنند. ویژگی‌هایی که تضمین می‌کنند به‌طور مؤثرتری به آنچه خواست و منظور شما بوده است می‌رسید و از منطقه امن ذهنی خود بیرون می‌آیید.

دلایل متفاوتی که باعث می‌شود از منطقه امن ذهنی خود بیرون نیایید

چرا شما تاکنون به‌اندازه‌ای به خودتان فشار نیاورده‌اید تا زندگی خود را به حدی که می‌خواستید عملیاتی کنید؟ شما هرچند ناخواسته، خودتان را از درک آنچه در دسترستان بوده است دور کرده‌اید.
همان‌طور که قبلاً گفته شد مهم‌ترین مانع زندگی شما اضطراب است؛ اما این احتمال وجود دارد که این اضطراب، صرف‌نظر از عمقی که شما آن را احساس می‌کنید، بزرگنمایی شده است. به‌عبارت‌دیگر ممکن است درگذشته سعی کرده باشید چیزی بگویید یا کاری انجام دهید که نتیجه‌ای بسیار ناامیدکننده یا آسیب‌زننده در پی داشته است. در حال حاضر اگر شما به طرز ناخودآگاه چالشی را که اکنون با آن روبرو هستید را به وضعیتی ربط دهید که در زمان جوانی (حتی کودکی‌تان) اندک مضراتی را برایتان در پی داشته است، در آن صورت زنگ‌های خطر ذهن شما، روشن می‌شوند.
هر زمان که چیزی را آسیب‌زا (تروما) تلقی کردید، برنامه نجات «دوباره هرگز» به شما تلنگر می‌زند. این برنامه نجات باعث می‌شود شما با وضعیتی روبرو شوید که تنها ازنظر محیطی مانند بحرانی است که درگذشته با آن برخورد کرده‌اید و هشدار می‌دهد که تکرار آنچه درگذشته برای شما ایجاد مشکل کرده است، شما را دوباره تهدید می‌کند. چنین برداشت اشتباهی شما را وادار می‌کند که هر کاری را که در حیطه قدرت شماست، انجام دهید تا به‌سرعت از چالشی که ممکن است گرفتار آن شوید، فرار کنید.
بنابراین ازنظر عقلانی ممکن است شما شروع به قبول مسئولیت کرده باشید ولی ازنظر عاطفی از درون تردید غیرقابل مقاومتی را تجربه می‌کنید که باعث می‌شود چنین فرصتی را از بین ببرید. این گذشته نامعلوم شماست که بیشتر از حال حاضرتان شما را تحت کنترل خود درآورده است و این مسئله می‌تواند شانس شما را برای رشد سالم و همه‌جانبه از بین ببرد.
کدام‌یک از موانع روان‌شناختی دیگری وجود دارد که شما را از شناخت همه استعدادهایتان بازمی‌دارد؟ بی‌تردید اضطراب، حاکم بلامنازع اینجاست و تقریباً با همه عوامل بازدارنده ارتباط دارد؛ بنابراین باید برای خروج از منطقه امن ذهنی به موارد زیر توجه کنید.

کمال‌گرایی که باعث به تعویق انداختن‌های بی‌پایان می‌شود، باعث رنج شماست

در چنین مواردی، شما نگران این مسئله هستید که مبادا چالش‌های در دسترسی که مفید یا لذت‌بخش هستند، بازده مطلوبی را که از آن انتظار دارید، برایتان به ارمغان نیاورند یا به‌اندازه کافی خوب یا حتی عالی نباشند. به همین دلیل بااحتیاط‌ها و ملاحظات بسیار آزاردهنده و بی‌اعتمادی به خود این چالش را نادیده می‌گیرید و تا زمانی آن را به تعویق می‌اندازید که دیگر فرصتی باقی نمانده باشد.
متأسفانه کمال‌گرایی می‌تواند ناتوانی در تصمیم‌گیری را با خود به همراه داشته باشد و با از بین بردن انگیزه شما، مانع از تلاشتان برای رسیدن به اهدافی باشد که از اهمیت بالایی برخوردارند و در نهایت جلوی خروج شما را از منطقه امن ذهنی می‌گیرد.

شما دچار کمبود حس اعتمادبه‌نفس هستید

اعتماد به نفس چیست ؟ به این معنی است که اعتقاد دارید که در روبرو شدن با چالش‌ها و اموری که قصد پرداختن به آن را دارید بسیار موفق عمل خواهید کرد. بدون این اعتمادبه‌نفس (که در اینجا معادل خودکارآیی تعبیر شده است) شما به‌این‌علت که به موفقیت خود اعتماد ندارید با چالش‌ها روبرو نمی‌شوید. درواقع نگرش «می‌توانم انجام دهم» در شما وجود ندارد.

اگر نسبت به مسئله‌ای نگرشی مثبت نداشته باشید، نمی‌توانید آن را به‌صورت مؤثری پیگیری کنید

شما ممکن است از اینکه بیشتر از ظرفیتتان کاری کنید بترسید. به همین علت از منطقه امن ذهنی خود بیرون نمی‌روید زیرا باعث تشدید حس مزمن شک نسبت به خویشتن است.

ترس از شکست رفتار شما را مدیریت می‌کند

ترس از شکست، با خودکفایی ناکافی همپوشانی دارد. به همین دلیل باعث می‌شود انگیزه شما به حدی کاهش بیابد که تلاشتان را برای رسیدن به آنچه برایتان مهم است کاهش دهید. ترس از شکست بیشتر به کمبود منابع حسی مربوط است که با نتایج منفی محتمل برابری می‌کند. این ترس باعث مهار انگیزه شما برای دادن بهترین موضوع می‌شود.

شما از رد شدن توسط دیگران واهمه دارید

اگر تائید دیگران برایتان مهم است، پس بهتر است بدانید که شما نمی‌توانید مسئولیت سازش همراه با تصدیق و قبول خودتان توسط دیگران را بر عهده بگیرید.

حمایت عاطفی دیگران از شما کم است و هنوز نتوانسته‌اید استقلال اعتماد به خود را رشد دهید

بااین‌حال که از شکست می‌ترسید اما می‌توانید ظرفیت تشویقی خود را لبریز کنید. می‌توانید دیگران را از خود دور کنید، یا سرمایه‌گذاری را که از قبل شروع کرده‌اید قطع کنید یا کلاً از انجام آن صرف‌نظر کنید.

شما از حس افسردگی، بدبینی، ضعف یا حس کلی ناامیدی و بیهودگی رنج می‌برید

این پکیج از بیماری‌ها نشان می‌دهد که این امکان وجود دارد شما به خاطر مسائلی که خلق‌وخوی شما را ناآرام می‌کند نتوانید در مقابله با چالش‌ها از جای برخیزید. اگر احساس بی‌تفاوتی، دلسردی یا حتی کمی بیشتر از آن را دارید، به‌وضوح مشخص است که نیروی محرک شما برای پیگیری چالش‌ها به‌اندازه‌ای قوی نخواهد بود که بتوانید به آن ادامه بدهید، چه برسد به اینکه در آن موفق شوید.

کمبود نظم و انضباط درونی و متکی‌به‌خود در شما مشهود است

شاید شما برای رسیدن به خواسته‌های قلبی خودتان دارای اعتمادبه‌نفس باشید اما چنانچه پیگیری کاری نداشته باشید نمی‌توانید به ایده‌هایتان تحقق ببخشید. درنتیجه اگر نتوانید وظایف خود را به‌خوبی انجام دهید، درنهایت انگیزه شما از بین خواهد رفت. اگر پروژه‌ای که به آن اهمیت می‌دهید به تأخیر بیفتد و یا ناتمام رها شود، به‌این‌علت است که شما بیشتر به زندگی به چشم بازی (در مقابل کار) نگاه می‌کنید.
برای اینکه بهترین خودتان شوید چه چیزهایی را باید پرورش دهید؟
نشانه‌هایی از اضطراب می‌تواند به شما این علامت را بدهد که کاری را که در دست انجام دارید متوقف کنید یا حتی به آن فکر نکنید؛ اما این‌که در برابر این پیام‌های تحریک‌آمیز که به شما پاداش‌های فوری را پیشنهاد می‌دهند، مقاومت کنید بسیار ضروری است؛ زیرا اگر به این تماس‌های اجتناب محور توجه کنید، افسردگی‌های ناشی از اضطرابتان به‌سرعت از بین خواهد رفت، هم‌چنین حس آسیب‌پذیری شما افزایش خواهد یافت.
بااین‌وجود پیروی از اصل «بازی ایمن» هزینه بالایی برایتان خواهد داشت زیرا شما را از ادامه دادن به چالشی منع می‌کند که می‌تواند به شما کمک کند تا به بهترین نسخه خودتان یعنی نسخه تحسین پذیرتان، تکامل یابید.
نویسنده‌ای که با دیدن چالش‌های جسمی، به‌مثابه کارهای ذهنی به توسعه وظایف پرداخته می‌نویسد:
بدن ما ساخته‌شده است تا با خواسته‎هایی که در درونش به ودیعه گذاشته‌شده است تطبیق یابد و پاسخ دهد. قوی‌ترین نیاز، بیشترین پاسخ را می‌طلبد. ماهیچه‌های جسمی از طریق مقاومت‌های ترقی‌خواهانه ابتدایی به رشد و قوی‌تر شدن ادامه می‌دهند. قاعده کلی بر اساس این تئوری پایه‌ریزی شده است که ماهیچه‌های ما باید درگیر باشند تا قوی‌تر شوند و رشد کنند و اینکه آن‌ها برای غلبه بر مقاومت‌های پیش رو باید به‌تدریج کار کنند.
هر چالش عملکردی که ما را فرامی‌خواند و ما را به‌سختی دعوت می‌کند، محدودیت‌ها، شخصیت و تعهد ما را بررسی می‌کند و ما را برای خداحافظی با منطقه امن ذهنی تشویق می‌کند. بهترین نسخه از خود ما بدون چالش تا زمانی که با چالش روبرو نشده است و ما را به سمت محدودیت‌هایمان سوق نداده است به بلوغ نمی‌رسد. خیلی مهم‌تر از آن چالش، مهارت‌ها و رفتاری است که ما در مقابله با آن رشد می‌دهیم.
جمله آخر این متن می‌تواند به‌عنوان توضیحی برای این جمله مختصر به کار رود: «هیچ‌چیز مانند موفقیت موفق نمی‌شود». برای اینکه فراتر از محدودیت‌هایی باشید که خودساخته‌اید و در بخش قبلی گفته شد، باید خودتان بخواهید که اضطرابتان را در دست بگیرید و به قلمروهای ناشناخته وارد شوید و از منطقه امن ذهنی خارج شوید.
به‌عنوان‌مثال شما با اعتمادبه‌نفس به دنیا نیامده‌اید، بلکه ظرفیت این حس درونی را در خلال معاملات مکرری که خارج از منطقه امن ذهنی خود داشته‌اید توسعه داده‌اید و درنهایت به مفهوم آنچه برایتان ممکن است توسعه می‌دهید. به این طریق شما ازنظر تجربی توانایی خود را برای دسترسی به چیزهایی نشان می‌دهید که قبلاً برایشان تلاش نکرده‌اید. از این گذشته، اگر از اینکه بال بگشایید ممانعت کنید، از کجا متوجه می‌شوید که می‌توانید پرواز کنید؟
قطعاً زمانی هم وجود دارد که شما در مواجهه با چالش باید احتیاط کنید. مشکل اینجاست که شما نمی‌توانید بگویید این احتیاط، صرفاً بهانه‌ای است برای اینکه از طرز فکر دیگران ترسیده‌اید، یا در صورت اینکه موفق نشدید نگران احساس خود هستید. چنانچه این ترس شماست که شما را هدایت می‌کند و با شما صحبت می‌کند، شما نیز باید یاد بگیرید که پاسخ او را قاطعانه بدهید و وضعیت خود را از منظری عینی‌تر و متعادل‌تر ارزیابی کنید.
به یاد داشته باشید که کمی احساس اضطراب اولیه قبل از شروع هر کاری امری طبیعی است؛ اما وقتی حس کردید که این حس شما را تحت‌الشعاع قرار داده است، می‌توانید به خودتان بگویید که این کار به‌سادگی آن چیزی است که در آینده منتظرتان است و با گفتن این جمله به مسیرتان ادامه دهید. کافی است به خود بگویید که این فرصتی برای یادگیری است که نمی‌خواهید از دست بدهید.
خصوصیاتی وجود دارد که اگر در جای اصلی خود قرار بگیرند، به شما در رشد توانایی‌هایتان کمک می‌کنند و باگذشت زمان نه‌تنها عملکرد شما این خصوصیات را قدرت می‌بخشد بلکه به تصویر ذهنیتان تبدیل می‌شود و درنهایت بهترین دوست شما خواهد بود. این خصوصیات عبارتنداز:

شجاعت داشته باشید و جسور باشید

شما با این ویژگی به دنیا نیامده‌اید، اما این بدان معنی نیست که نمی‌توانید آن را در درون خودتان پرورش دهید. همه این‌ها ابزاری است تا بتوانید خودتان را متقاعد کنید که خطرات منطقی را گردن بگیرید و از چالش‌هایی که ممکن است آزاردهنده باشند رو برنگردانید.
کنجکاو باشید
ترس خود از ناشناخته‌ها را جایگزین این احساس شگفت‌انگیز کنید که چگونه می‌توانید بهترین مواجه خود را با شگفت‌انگیزترین چیزها داشته باشید. به برخوردتان با چالش‌ها به‌عنوان یک ماجرا و نه به‌عنوان یک تهدید نگاه کنید تا بتوانید از منطقه امن ذهنی خارج شوید.

اولویت‌های خود را روشن کنید

اگر اهداف نهایی برای شما مهم نباشد، تلاشتان نیز نمی‌تواند شما را به خط پایان برساند. در بعضی مواقع، عزم و اراده شما نیز رشد خواهد کرد؛ بنابراین ابتدا مشخص کنید که دقیقا چه چیزی برای شما مهم است و سپس آن را باقدرت دنبال کنید، قدرتی که همراه با حسی از سرزنده بودن و نشاط است.

با اشتیاقتان خود را هدایت کنید

در ارتباط با موارد فوق، اجازه دهید آنچه دوست دارید رفتارتان را هدایت کند. این همانی است که بیشترین انرژی را به زندگی شما می‌دهد.

ابتکار عمل داشته باشید

تا زمانی که جهت‌گیری شما نسبت به زندگی منفعل باشد، روبرو شدن با چالش‌ها نمی‌تواند اتفاق بیفتند؛ بنابراین هر چالشی را که با آن روبرو می‌شوید، همان‌طور در نظر بگیرید که شما را به سمت شناخت امیدواری‌ها و جاه‌طلبی‌ها سوق می‌دهد.

مقاوم باشید

این نکته بسیار مهمی است که از چیزی دست نکشید مگر اینکه مطمئن باشید حداقل در ارتباط با شما دوام نخواهد داشت. گذشته از آن، وقتی مرتکب اشتباه می‌شوید، این مهم است که بتوانید خود را سرپا نگه‌دارید. اگر پشتکار داشته باشید، می‌توانید راهی را کشف کنید تا درهایی را که به رویتان بسته‌شده‌اند را باز کند.

منعطف باشید

ممکن است ابتدای امر فکر کنید که این ویژگی خیلی نمی‌تواند مؤثر باشد، اما آیا می‌توانید به سمت رویکرد دیگری، احتمالاً تولیدی‌تر، بروید؟ آنچه مهم است این است که شجاعتتان را نسبت به آنچه قبلاً امتحان کرده‌اید و غیرقابل‌تحمل بوده است، از دست ندهید.

صبور باشید

به برنامه‌ها و استراتژی‌هایتان زمان بدهید تا رشد کنند. ممکن است برنامه‌هایتان قبل از اینکه به‌خوبی رشد کنند به نحوی باشند که آن‌چنان مطلوب به نظر نرسند و مخالفت شما را برانگیزند. یک ضرب‌المثل معروف می‌گوید: روم در یک روز ساخته نشده است.
نظم درونی را پرورش دهید
وقتی خود را به چیزی متعهد کردید، تصمیم بگیرید که آن را بدون درنظرگرفتن تعارضات و عقب‌افتادگی‌هایی را که انتظارشان را نداشته‌اید، سرلوحه خود قرار دهید. به چیزهایی که ممکن است برایتان جذاب باشد اما با موضوعات هم‌خوانی ندارند و بی‌ربط هستند اجازه ندهید شما را پریشان کنند. انرژی‌تان را برای آنچه مهم‌تر است کنار بگذارید.

با دیگران مشورت کنید، اما مستقل عمل کنید

به‌خوبی به گفته‌های دیگران درباره برنامه‌تان دقت کنید و اگر لازم بود از آن‌ها بخواهید تا مانند یک مربی در کنارتان باشند؛ اما این اجازه را به آن‌ها ندهید که دلسردتان کنند؛ مگر در مواردی که بتوانند شما را متقاعد کنند که زیاده‌روی کرده‌اید. علاوه بر این، در نظر داشته باشید که آن‌ها ممکن است به دلیل حسادت نسبت به شما و موفقیت شما، حس بدی داشته باشند و به همین دلیل شما را از تلاش بیشتر منع کنند.

به بینش خود اعتماد کنید

بعضی مواقع نمی‌توانید دقیقا توضیح دهید که چرا کاری را انجام می‌دهید: زیرا فقط این حس شماست که به شما می‌گوید کارتان درست است؛ بنابراین این نگرانی را به خود راه ندهید که نمی‌توانید تمام اطلاعات لازم را درباره موضوعتان بیان کنید. تا زمانی که می‌توانید خلاقانه و با اعتمادبه‌نفس فکر کنید، این فرصتی است که باعث می‌شود در کار خود موفق شوید.

شکست را به‌عنوان گام ضروری به سمت موفقیت نهایی بپذیرید

ممکن است مجبور باشید برخی از مسائلی را که کار نمی‌کند حذف کنید؛ بنابراین به‌وسیله شکست‌ها و اشتباهات متناوب ناامید نشوید. دوباره نگرش «می‌توانی انجام دهی» را که کلید نهایی موفقیت در خروج از منطقه امن ذهنی است، در دست بگیرید.

اعتمادبه‌نفس خود را رشد دهید

این امری بسیار دشوار است زیرا پرورش اعتمادبه‌نفس (پادزهر نهایی اضطراب و شک به خود) به‌صورت خودکار عمل می‌کند. بااین‌وجود، بد نیست دستاوردهای قبلی حتی شکست‌های قبلی خود را به یاد داشته باشید. اعتمادبه‌نفس شما زمانی کاهش می‌یابد که از قبل خود را برای موانعی که سر راهتان پدیدار می‌شوند، آماده نکرده‌اید.